4 điều ít ngờ về bệnh tình dục
Các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI) thường có thời gian ủ bệnh kéo dài và không gây ra triệu chứng, xét nghiệm có thể âm tính nên khó nhận biết.
Bệnh tình dục không chỉ lây truyền qua quan hệ thâm nhập
Một số người thực hiện các hành vi tình dục không thâm nhập và cho rằng chúng an toàn vì không thể lây nhiễm STI. Thực tế, vi khuẩn, virus truyền bệnh không chỉ trú ẩn ở bộ phận sinh dục. Chúng có thể sống trên bất kỳ vùng da nào bên trong hoặc bên ngoài cơ thể, trong dịch cơ thể. Một số bệnh tình dục có thể lây lan bất cứ khi nào tiếp xúc da kề da hoặc tiếp xúc với dịch cơ thể chứa mầm bệnh.
Tùy loại bệnh và vị trí mắc bệnh, STI có thể lây truyền khi hoạt động tình dục liên quan đến miệng, môi, cổ họng hoặc nước bọt, dịch âm đạo, chất dịch tiền xuất tinh, tinh dịch hoặc dịch tiết hậu môn vùng đáy chậu (vùng giữa hậu môn và bộ phận sinh dục). Một số loại STI cũng có thể truyền qua máu hoặc sữa mẹ.
Điều này có nghĩa là về mặt lý thuyết, STI có thể lây truyền trong bất kỳ hành vi tình dục nào như hôn, quan hệ tình dục bằng miệng, hậu môn hay thậm chí quan hệ bằng tay.
Những hoạt động phi tình dục có thể lây truyền STI
Bất kỳ hoạt động nào liên quan đến ăn, tiếp xúc hoặc trao đổi chất dịch cơ thể đều có thể dẫn đến lây truyền bệnh. Ví dụ hôn môi, xăm mình hoặc xỏ khuyên, chia sẻ đồ chơi tình dục chưa được vệ sinh, truyền máu, dùng chung kim tiêm, cho con bú, sinh con...
Tuy nhiên, hầu hết lời đồn thổi về việc lây truyền STI từ bệ xí, bồn tắm nước nóng hoặc hồ bơi công cộng không có cơ sở khoa học. Nguyên nhân là vi khuẩn, virus gây bệnh thường không thể tồn tại bên ngoài lớp niêm mạc của cơ thể trong thời gian dài. Bên cạnh đó, các hóa chất trong hồ bơi và bồn tắm nước nóng có thể tiêu diệt tác nhân gây nhiễm trùng.
Hầu hết người mắc STI không biết bị bệnh
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), phần lớn các STI đều không có triệu chứng. Tuy nhiên, chúng vẫn có thể gây ra những tác động tiêu cực tới sức khỏe và lây truyền cho người khác. Ví dụ, một người có thể nhiễm virus u nhú ở người (HPV), không có bất kỳ triệu chứng nào, nhưng virus vẫn gây thay đổi cấu tạo tế bào cổ tử cung. Một số người bệnh mắc STI nhưng không có triệu chứng ngay mà một thời gian sau mới biểu hiện.
Nhiễm STI vẫn có thể xét nghiệm âm tính
Không thể phát hiện STI bằng xét nghiệm ngay sau khi tiếp xúc với mầm bệnh. Khi đó, mầm bệnh chưa tồn tại đủ lâu để cơ thể phát triển kháng thể phản ứng. Vì vậy, nếu xét nghiệm STI trong thời gian ủ bệnh, kết quả có thể âm tính.
Thời gian ủ bệnh khác nhau đối với từng bệnh tình dục, dao động từ hai ngày đến ba tháng. Ví dụ, thời gian ủ bệnh của vi khuẩn lậu là 1-14 ngày, herpes sinh dục 2-12 ngày, nhưng HPV lên tới một tháng đến 10 năm tùy chủng. Giang mai có thể ủ bệnh từ ba tuần đến 20 năm.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ khuyến cáo người có hoạt động tình dục nên xét nghiệm STI ít nhất một lần một năm. Tốt nhất nên xét nghiệm STI trước khi quan hệ với đối tác mới. Đó là cách duy nhất để biết tình trạng STI hiện tại của bạn và giảm nguy cơ lây truyền.
Với người quan hệ tình dục không an toàn, chuyên gia khuyến cáo nên xét nghiệm sau hai tuần, rồi xét nghiệm lại hai tuần sau đó.
