Vô sinh do u tuyến yên và giãn tĩnh mạch thừng tinh
TP HCMAnh Tiến vừa có khối u tuyến yên vừa mắc giãn tĩnh mạch thừng tinh, vô sinh 6 năm mới có con nhờ thụ tinh ống nghiệm.
Anh Tiến xét nghiệm tinh dịch đồ không có tinh trùng, xét nghiệm máu ghi nhận chỉ số prolactin (hormone do tuyến yên sản xuất) tăng cao bất thường. Chụp cộng hưởng từ MRI phát hiện có khối u kích thước 16x13x9 mm ở tuyến yên - cơ quan giữ vai trò chỉ huy hệ nội tiết. Vợ chồng anh từ Hà Nội vào Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM (IVF Tâm Anh TP HCM) điều trị vô sinh.
Bác sĩ Lê Xuân Nguyên cho biết khối u có thể gây chèn ép vào cuống tuyến yên, ngăn cản chất ức chế tiết prolactin đến vùng dưới đồi, khiến hormone này tăng cao mất kiểm soát. Nồng độ prolactin dư thừa lại tác động lên hệ nội tiết sinh sản, làm giảm các hormone hướng sinh dục như GnRH, LH, FSH. Hệ quả là tinh hoàn giảm sản xuất testosterone và tinh trùng. Nếu tình trạng kéo dài, mô tinh hoàn không được nuôi dưỡng đầy đủ, dần teo nhỏ và mất khả năng sinh tinh. Kết quả khám còn phát hiện anh Tiến mắc bệnh lý giãn tĩnh mạch thừng tinh, làm tăng áp lực và nhiệt độ ở tinh hoàn. Hai bệnh lý trở thành "tác động kép" khiến tình trạng vô tinh thêm trầm trọng.
Bác sĩ Nguyên hội chẩn liên chuyên khoa với bác sĩ Trung tâm Khoa học Thần kinh và khoa Nội tiết - Đái tháo đường, xác định kích thước khối u tuyến yên ở mức trung bình, chưa chèn ép ảnh hưởng đến hệ thần kinh và thị giác. Phương pháp điều trị có thể phẫu thuật hoặc dùng thuốc. Anh Tiến chọn điều trị nội khoa bằng thuốc nội tiết để thu nhỏ khối u, khôi phục hoạt động của tuyến yên và giúp tinh hoàn lấy lại khả năng sản xuất tinh trùng.
Sau 6 tháng dùng thuốc, xét nghiệm tinh dịch đồ của anh Tiến ghi nhận tín hiệu khả quan, xuất hiện 1-2 tinh trùng di động. Các bác sĩ gom được 5 mẫu và trữ đông. Người vợ được kích thích buồng trứng, thu được 18 noãn trưởng thành. Cùng thời điểm, anh Tiến được lấy thêm mẫu tinh trùng tươi. Tuy nhiên, phần lớn mẫu tươi và trữ đông đều dị dạng. Dù nuôi cấy trong hệ thống tủ động học time-lapse tối ưu mọi điều kiện, toàn bộ phôi ngừng phát triển ở giai đoạn sớm.
Vợ chồng người bệnh phải ngừng điều trị trong nửa năm. Khi trở lại IVF Tâm Anh, xét nghiệm chỉ số prolactin của anh Tiến lại tăng cao. Các bác sĩ tiếp tục phối hợp liên chuyên khoa, điều chỉnh phác đồ nội tiết chuyên sâu hơn để kiểm soát prolactin, tạo nền tảng ổn định cho lần IVF tiếp theo.
Bác sĩ Nguyên cùng ThS.BS.CKII Dương Quang Huy, Trưởng đơn vị Nam học, phẫu thuật điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh cho anh Tiến, cải thiện tưới máu nuôi mô tinh hoàn. Tái khám sau 6 tháng phẫu thuật, tinh dịch đồ của anh chưa thật sự ổn định, song các chỉ số nội tiết cải thiện và cân bằng hơn. Đây là tín hiệu cho thấy khả năng sinh tinh của tinh hoàn đang dần hồi phục.
Đầu tháng 6/2025, anh Tiến được thực hiện vi phẫu micro-TESE tìm tinh trùng từ tinh hoàn. Nhờ hệ thống kính vi phẫu hiện đại, độ phóng đại gấp 30 lần, các bác sĩ tìm thấy vài ống sinh tinh còn khả năng hoạt động. Chuyên viên phôi học xé mẫu mô ống sinh tinh, soi tìm dưới hệ thống kính hiển vi đảo ngược độ phóng đại gấp 200 lần, tìm thấy 15 tinh trùng chất lượng. Kết quả thụ tinh và nuôi cấy được 3 phôi ngày 5, trong đó hai phôi chất lượng tốt.
Một phôi chất lượng cao được chuyển vào buồng tử cung người vợ và làm tổ thành công. Thai kỳ hiện 17 tuần, phát triển khỏe mạnh. Phôi còn lại được trữ đông để họ có thể sinh thêm con trong tương lai.
Anh Tiến tái khám mỗi 6 tháng một lần để tiếp tục điều trị ức chế u tuyến yên bằng thuốc. Nếu khối u tăng kích thước hoặc ảnh hưởng thị lực, bác sĩ sẽ cân nhắc can thiệp phẫu thuật triệt để.
Bác sĩ Nguyên khuyến cáo nam giới khi có các dấu hiệu như giảm ham muốn, rối loạn cương, biểu hiện suy sinh dục, giảm thị lực hoặc bất thường vùng kín như đau, sưng, teo nhỏ... cần đi khám sớm để tìm nguyên nhân và điều trị kịp thời.
Các cặp vợ chồng sau một năm chung sống không có thai cũng nên kiểm tra sức khỏe sinh sản toàn diện. Nam giới thường được làm tinh dịch đồ, xét nghiệm nội tiết, khám vùng kín và xét nghiệm di truyền khi cần thiết. Phát hiện sớm bất thường giúp bác sĩ xây dựng phác đồ tối ưu, tăng cơ hội có con và giảm chi phí điều trị cho người bệnh.
Hoài Thương
*Tên người bệnh đã được thay đổi
