Vì sao ăn uống, tập thể dục điều độ nhưng mỡ máu vẫn cao?
Tôi ăn uống điều độ, tập thể dục hàng ngày, tại sao mỡ máu vẫn cao trong khi nhiều đồng nghiệp thể hình xấu hơn nhưng chỉ số đẹp hơn? (Thế Anh, 37 tuổi, Hà Nội)
Trả lời:
Nhiều người ăn uống, tập thể dục điều độ nhưng vẫn mỡ máu cao, lý do đến từ rất nhiều nguyên nhân khác. Có người sinh ra đã mang sẵn yếu tố di truyền rối loạn mỡ máu, như gan sản xuất cholesterol nhiều hơn bình thường hoặc cơ thể thải trừ LDL (cholesterol xấu) kém hơn người khác. Vì vậy dù ăn rất kiêng, tập rất chăm, chỉ số mỡ máu vẫn cao. Đây không phải do thiếu cố gắng, mà là do cơ địa và gene.
Không ít trường hợp ăn uống lành mạnh nhưng chưa thật sự phù hợp với chuyển hóa mỡ. Ăn nhiều cơm, bún, phở, trái cây ngọt; dùng sữa hạt, dầu dừa, bơ thực vật với suy nghĩ là tốt cho tim mạch... nhưng lại khiến triglyceride hoặc LDL tăng. Mỡ máu không chỉ phản ánh lượng ăn vào mà phản ánh chất lượng tinh bột và chất béo mà cơ thể tiếp nhận mỗi ngày.
Một nguyên nhân nữa là các rối loạn nội tiết - chuyển hóa tiềm ẩn. Suy giáp nhẹ, đề kháng insulin, tiền đái tháo đường, gan nhiễm mỡ... đều có thể làm mỡ máu cao dù người bệnh sinh hoạt rất kỷ luật. Nhiều trường hợp xét nghiệm mỡ máu xấu không phải vì ăn uống mà vì nội tiết đang có vấn đề.
Thể dục thể thao chắc chắn tốt, nhưng không phải ai tập luyện cũng đáp ứng giống nhau, đặc biệt khi mỡ máu cao do di truyền. Vận động giúp khỏe tim mạch nhưng không phải lúc nào cũng giảm được chỉ số mỡ máu xuống như mong muốn.
Bên cạnh đó, nhiều yếu tố khác tác động như stress kéo dài, thiếu ngủ, thức khuya, làm việc ca đêm cũng là những góp phần đưa mỡ máu lên cao. Tuổi tác và hormone cũng là những yếu tố không thể tránh. Sau 40 tuổi, quá trình chuyển hóa chậm lại. Phụ nữ bước vào tiền mãn kinh, mãn kinh, estrogen giảm, LDL dễ tăng hơn.
Điều quan trọng trong y học không phải ép "đạt chỉ số đẹp" mà cần đánh giá đúng nguy cơ tim mạch của từng cá thể và can thiệp phù hợp khi cần thiết.
