Trẻ nói ngọng có phải do dính thắng lưỡi?
Con trai tôi 5 tuổi nhưng nói ngọng, phát âm không rõ. Một số người cho rằng bé bị dính thắng lưỡi.
Xin bác sĩ cho biết điều này có đúng không? Bé 5 tuổi còn cắt thắng lưỡi được không? Cảm ơn bác sĩ. (Đỗ Thanh, Tiền Giang)
Trả lời:
Trẻ nói ngọng có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, do các vấn đề về tâm lý hay bệnh về thần kinh. Tật dính thắng lưỡi cũng là một trong những nguyên nhân thường gặp gây nói ngọng, khó nói. Khoảng 5% trẻ sơ sinh mắc tật dính thắng lưỡi được phát hiện ngay sau sinh hoặc trong tháng đầu đời khi khám sức khỏe, chích ngừa. Tuy nhiên, cũng có nhiều trẻ được phát hiện muộn hơn.
Thắng lưỡi là một dải mô nhỏ kéo dài từ sàn miệng đến đáy lưỡi. Trẻ dính thắng lưỡi có các triệu chứng như khó bú, chậm tăng cân; đến tuổi bắt đầu tập nói có biểu hiện nói khó; lớn hơn chút thì nói ngọng, khó khăn trong giao tiếp. Nguyên nhân là do thắng lưỡi của trẻ bị ngắn hơn so với bình thường.
Nếu trẻ bị ảnh hưởng nhiều do tật dính thắng lưỡi thì cần cắt thắng lưỡi. Thời điểm cắt tốt nhất là trước độ tuổi trẻ tập nói. Cắt thắng lưỡi là một thủ thuật nhỏ nhưng cần thận trọng vì cảm giác đau có thể gây ám ảnh kéo dài cho trẻ, làm bé sợ ăn, nuốt, há miệng. Nhiều trường hợp phụ huynh chia sẻ về tình trạng sau cắt thắng lưỡi con bị ám ảnh đến nỗi sợ ăn trong thời gian dài.
Với kỹ thuật hiện đại, tật dính thắng lưỡi có thể được phẫu thuật triệt để nhưng không làm ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ ở giai đoạn hậu phẫu. Theo đó, thay vì gây mê hoặc gây tê bằng thuốc như thông thường, bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh sử dụng mặt nạ ngủ để bé đi vào giấc ngủ nhẹ nhàng, còn gọi là tiền mê. Bé sẽ ngủ yên lúc bác sĩ phẫu thuật, không có cảm giác đau đớn, không giãy giụa, không chấn thương tâm lý. Cuộc phẫu thuật diễn ra trong khoảng 10 phút. Sau đó, bé sẽ thức dậy, tỉnh táo, uống sữa được bình thường và xuất viện trong ngày. Loại dao bipolar đầu nhỏ được sử dụng cắt thắng lưỡi có thể giúp bác sĩ cầm máu tại chỗ, ít xâm lấn nên thời gian hồi phục chỉ sau 7-10 ngày.
Sau phẫu thuật, phụ huynh cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ, không cho bé cắn, ngậm vật cứng hoặc sờ vào vết cắt để tránh chảy máu, nhiễm trùng. Bé nên uống nhiều nước và vệ sinh miệng sau mỗi lần ăn. Đối với trẻ nói ngọng, sau phẫu thuật, cha mẹ cần kiên trì luyện cho con phát âm đúng.
Phụ huynh cần đưa trẻ đến bệnh viện thăm khám và xử trí sớm nếu thấy trẻ khó bú, khó nuốt, khó phát âm, đầu lưỡi có hình chữ V khi khóc, thắng lưỡi ngắn, lưỡi không di chuyển được sang hai bên, không nâng được lưỡi chạm vào hàm trên, không đưa được lưỡi ra khỏi hàm dưới, nói ngọng không rõ nguyên nhân...
Dính thắng lưỡi không được điều trị sớm không chỉ gây ảnh hưởng đến khả năng nhai nuốt do lệch khớp cắn, mà còn khiến trẻ nói ngọng, khó nói, giao tiếp và học tập kém. Điều này có thể ảnh hưởng chung đến sự phát triển và tâm lý của trẻ.
BS.CKII Trần Thị Thúy Hằng
Trưởng khoa Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM
