'Thuốc sinh học tương tự' điều trị ung thư là gì?
Thuốc sinh học tương tự là bản sao gần giống thuốc sinh học tham chiếu, có thể tiêu diệt tế bào ung thư theo cùng cơ chế miễn dịch hoặc nhắm đích hiệu quả như thuốc gốc song rẻ hơn nhiều lần.
TS.BS Trần Hải Bình, Phó trưởng Khoa Ung bướu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết thuốc sinh học hay chế phẩm sinh học là những loại thuốc được điều chế từ sinh vật sống như nấm men, vi khuẩn, tế bào động vật thậm chí cơ thể người. Loại thuốc sinh học quen thuộc nhất là máu, được thu thập từ người hiến tặng sau đó truyền lại cho người bệnh. Các loại thuốc sinh học khác bao gồm vaccine, insulin, tế bào gốc, liệu pháp gene, kháng thể đơn dòng, thuốc ức chế miễn dịch...
Thuốc sinh học được chia làm liệu pháp miễn dịch và liệu pháp nhắm đích, hiện được sử dụng điều trị nhiều bệnh ung thư. Các loại thuốc này có thể chống lại một số protein nhất định trên tế bào ung thư, giúp hệ miễn dịch nhận biết, tiêu diệt chúng hiệu quả.
Một số loại thuốc sinh học được cấp phép để điều trị ung thư từ cuối thập niên 1990, tới nay đã hết thời gian bảo hộ bằng sáng chế độc quyền dẫn đến sự ra đời của nhiều thuốc tương tự sinh học, theo bác sĩ Bình.
Thuốc sinh học tương tự (biosimilar) là một bản sao gần giống của thuốc sinh học tham chiếu, được tạo ra từ cùng một nguồn sinh vật sống. Quy trình, chất lượng, lợi ích tương tự khi sử dụng cùng nồng độ và liều lượng so với thuốc sinh học tham chiếu, mà không gây ra tác dụng phụ nặng hơn hoặc tác dụng phụ mới.
Thuốc sinh học tương tự có một số khác biệt nhỏ so với thuốc sinh học tham chiếu, theo bác sĩ Bình. Bản chất thuốc sinh học là các phân tử phức tạp hơn rất nhiều so với thuốc biệt dược hóa học, rất khó sao chép giống hệt. Thuốc sinh học còn được sản xuất trên tế bào sống nên luôn có sự khác biệt giữa các lô sản phẩm, ngay cả khi được sản xuất tại cùng một cơ sở, của cùng một công ty dược phẩm.
Thuốc sinh học hiện được xem là liệu pháp điều trị ung thư tiên tiến song giá thành tương đối cao. Công ty dược phẩm nghiên cứu, sản xuất và tung ra thị trường các loại thuốc sinh học tương tự cạnh tranh với thuốc sinh học tham chiếu, đồng thời cạnh tranh lẫn nhau trong trường hợp một loại thuốc sinh học tham chiếu có nhiều bản sao tương tự, khi ấy giá thuốc sẽ giảm.
Do đó, bác sĩ Bình cho rằng thuốc sinh học có giá thấp hơn song hiệu quả tương tự thuốc gốc, tạo điều kiện cho bệnh nhân điều trị ung thư có thêm lựa chọn điều trị.
Cuối tháng 10, Bộ Y tế cấp phép lưu hành tại Việt Nam cho thuốc Pembroria của Nga để điều trị ung thư. Đây là thuốc sinh học chứa hoạt chất Pembrolizumab tương tự thuốc Keytruda của Mỹ, giá khoảng 18 triệu đồng/lọ thấp hơn 1/3 so với thuốc gốc.
Trước đó, Bộ Y tế đã cấp phép cho một số loại thuốc sinh học tương tự Herzuma, Trazimera, Hertraz (chứa hoạt chất Trastuzumab tương tự thuốc tham chiếu Herceptin) để điều trị ung thư vú. Ngoài ra, một số thuốc tương tự thuốc tham chiếu điều trị u lympho không Hodgkin, bệnh bạch cầu, ung thư đại trực tràng di căn, ung thư phổi không tế bào nhỏ... đã được cấp phép.
