Tập thể dục có giảm nguy cơ ung thư?
Tôi thừa cân, thường xuyên mệt mỏi, hay ăn thực phẩm chế biến sẵn. Tập thể dục có giúp giảm cân và nguy cơ ung thư như ung thư đại trực tràng không?
Tập thời điểm nào trong ngày là phù hợp? (Minh Chuyên, Hà Nam)
Trả lời:
Bên cạnh yếu tố di truyền, lối sống và môi trường sống có tác động đáng kể đến sự phát triển ung thư đại trực tràng. Thói quen ăn uống kém lành mạnh, hút thuốc, ít vận động và béo phì có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh này.
Vận động thường xuyên giúp giảm cân, cải thiện sức khỏe tổng thể, hỗ trợ phòng tránh nhiều bệnh lý, trong đó có ung thư. Tập thể dục còn góp phần giảm nguy cơ ung thư bàng quang, vú, đại trực tràng, nội mạc tử cung, thực quản, dạ dày, ung thư phổi, buồng trứng, tuyến tụy, thận và tuyến tiền liệt.
Thời điểm tập luyện cũng ảnh hưởng đến hiệu quả giảm nguy cơ ung thư. Nghiên cứu ở Đức trên hơn 86.000 người, công bố trên tạp chí BMC Medicine tháng 9/2024 cho thấy hoạt động thể chất vào sáng sớm và chiều muộn có thể giúp giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng tốt hơn các thời điểm khác trong ngày. Cụ thể nguy cơ ung thư đại trực tràng giảm 7% nếu tập thể dục cuối ngày và giảm 11% khi thực hiện vào sáng sớm và buổi chiều muộn. Các nhà khoa học lý giải tập thể dục sáng và chiều muộn giúp người tập hoạt động nhiều hơn trong ngày, từ đó cải thiện chuyển hóa và giảm viêm, hạn chế nguy cơ ung thư.
Bạn nên vận động thường xuyên, ít nhất 30 phút mỗi ngày và duy trì ít nhất 5 ngày mỗi tuần. Nếu tập vào sáng sớm và buổi tối, thời điểm nhiệt độ trong ngày xuống thấp, bạn cần khởi động kỹ để làm nóng cơ thể, giảm nguy cơ chuột rút hoặc chấn thương. Người mới bắt đầu nên tập luyện từ từ và tăng dần cường độ để cơ thể kịp thích nghi. Ngừng tập ngay nếu cảm thấy lạnh run, tê cóng hoặc có dấu hiệu bất thường như chóng mặt, khó thở. Vào những ngày ô nhiễm không khí gia tăng, bạn nên lựa chọn các môn thể thao trong nhà thay vì ngoài trời để bảo vệ sức khỏe.
Một số cách góp phần phòng ung thư như duy trì chế độ ăn lành mạnh với nhiều trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt, hạn chế thịt đỏ, thịt chế biến. Không uống rượu bia, nếu phải uống cần giới hạn không quá một ly mỗi ngày với nữ và hai ly mỗi ngày với nam. Không hút thuốc lá vì hút thuốc có liên quan đến nguy cơ ung thư đại trực tràng cao hơn.
Hầu hết ung thư đại trực tràng bắt nguồn từ polyp đại tràng. Tầm soát có vai trò quan trọng giúp phát hiện sớm polyp và loại bỏ ngay trong quá trình nội soi, trước khi chúng tiến triển thành ung thư. Người từ 45 tuổi trở lên nên bắt đầu sàng lọc ung thư đại trực tràng, một số trường hợp có nguy cơ cao như tiền sử gia đình mắc ung thư đại trực tràng, có polyp đại tràng, béo phì, ít vận động, sử dụng thuốc lá và rượu bia thường xuyên... nên sàng lọc sớm hơn. Nếu phát hiện ung thư đại trực tràng ở giai đoạn sớm có thể điều trị khỏi bằng phẫu thuật hoặc nội soi can thiệp, tỷ lệ sống sau 5 năm trên 95%.
