Những bệnh thường gặp ở túi mật
Viêm túi mật, áp xe túi mật, túi mật sứ, sỏi ống mật chủ là những bệnh lý xảy ra phổ biến ở túi mật.
Các bệnh lý túi mật xảy ra khi có tác động ảnh hưởng tới sức khỏe túi mật. Triệu chứng của các bệnh túi mật là đau hạ sườn bên phải, vàng da, nước tiểu sậm màu, buồn nôn, đầy bụng, khó tiêu, chán ăn, phân bạc màu, sốt, ớn lạnh.
Tiến sĩ, bác sĩ Phạm Công Khánh, Trưởng khoa Gan - Tụy - Mật, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết sỏi mật là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra các vấn đề về túi mật. Dưới đây là một số bệnh lý thường gặp.
Viêm túi mật là tình trạng viêm ở túi mật do vi khuẩn, xảy ra ở người bị tắc nghẽn ống túi mật. Ống dẫn mật bị chặn làm ứ đọng dịch trong túi mật, kích ứng dẫn đến viêm. Một số bất thường ở ống dẫn mật ngoài gan, khối u đoạn cuối ống mật chủ, u đầu tụy, nhiễm trùng... cũng có thể dẫn đến viêm túi mật.
Viêm túi mật không do sỏi xảy ra do rối loạn chức năng làm trống túi mật, không liên quan tới sỏi. Bệnh thường xuất hiện cấp tính, thi thoảng mạn tính.
Nếu không điều trị sớm, người bệnh có thể đối mặt với những biến chứng nghiêm trọng như thủng, hoại tử túi mật, tử vong. Viêm túi mật không do sỏi nguy hiểm hơn viêm túi mật do sỏi.
Sỏi mật là tình trạng trong túi mật hoặc ống mật có sự xuất hiện của sỏi. Sỏi có kích thước từ hạt cát cho tới quả bóng bàn. Phần lớn sỏi mật lành tính, nhưng khi không phát hiện sớm và can thiệp kịp thời có thể gây tắc mật, dẫn tới nhiều biến chứng nghiêm trọng hoặc ung thư túi mật về sau.
Sỏi ống mật chủ xảy ra khi có sự xuất hiện của ít nhất một viên sỏi trong đường mật chính ở ngoài gan (ống mật chủ). Sỏi ống mật chủ được tạo thành từ sắc tố mật hoặc các muối canxi, cholesterol.
Sỏi trong ống mật có thể làm giảm lượng dịch mật tới tá tràng, gây chướng bụng, chậm tiêu. Sỏi kích thước lớn dễ gây tắc nghẽn đường mật, tăng nguy cơ xảy ra các biến chứng như nhiễm trùng đường mật, viêm tụy cấp...
Áp xe túi mật thường do túi mật bị viêm mủ kéo dài mà không có biện pháp can thiệp hoặc không điều trị đúng cách. Trong khối áp xe xuất hiện nhiều dịch mủ do sự tích tụ của tế bào bạch cầu, mô chết và vi khuẩn.
Triệu chứng áp xe túi mật gồm đau dưới sườn phải hay vùng trên rốn, sốt cao, lạnh run, lừ đừ, môi khô, lưỡi dơ, hốc hác. Tình trạng viêm thường do vi khuẩn gram âm đường ruột (có độc tính cao) gây ra. Khi không được xử trí triệt để, ổ mủ vỡ gây nhiễm trùng toàn bộ ổ bụng, sốc nhiễm khuẩn, có thể dẫn tới tử vong.
Polyp túi mật là sự̣ phát triển bất thường của niêm mạc túi mật. Chúng nhô ra khỏi bề mặt niêm mạc túi mật. Phần lớn polyp túi mật đều là lành tính và vô hại, hiếm khi xuất hiện biến chứng hoặc viêm nhiễm. Bác sĩ Khánh cho biết chỉ khoảng 5% trường hợp có nguy cơ tiến triển thành ung thư. Đa phần polyp túi mật được phát hiện tình cờ trong quá trình siêu âm bụng định kỳ hay khi phẫu thuật cắt bỏ túi mật để điều trị sỏi.
Vỡ (thủng) túi mật là tình trạng thành túi mật bị vỡ, khiến dịch mật rò rỉ vào ổ bụng gây đau bụng đột ngột và dữ dội. Nguyên nhân thường do sỏi mật, nhiễm trùng hay chấn thương. Triệu chứng phổ biến gồm buồn nôn, ói mửa, đau nhói tại hạ sườn bên phải, vàng da, vàng mắt, sốt.
Túi mật sứ là tình trạng vôi hóa thành túi mật. Khi đó, thành túi mật trở nên cứng, giòn, có màu ngả xanh. Triệu chứng bệnh rõ ràng, thường được phát hiện tình cờ khi chụp X-quang hoặc chụp CT bụng.
Nguyên nhân vẫn chưa được xác định chính xác, nhưng có thể liên quan đến quá trình hình thành sỏi mật. Tỷ lệ mắc bệnh chiếm dưới 1% trong số các mẫu bệnh phẩm cắt túi mật. Bệnh túi mật sứ làm tăng nguy cơ tiến triển thành ung thư túi mật.
Nhiễm trùng đường mật là tình trạng đường mật viêm nhiễm do vi trùng, thường xuất hiện ở người bị tắc nghẽn đường mật. Nếu trì hoãn điều trị, bệnh có thể tiến triển thành nhiễm trùng huyết, làm tăng nguy cơ tử vong, nhất là đối với người bệnh cao tuổi, mắc nhiều bệnh nền.
Nhiễm trùng đường mật gây nhiễm trùng huyết thường xảy ra ở người bệnh có sỏi túi mật, sỏi đường mật trong và ngoài gan hay các bệnh lý ác tính của đường mật, tụy.
Bác sĩ Công Khánh cho biết những bệnh lý túi mật có ảnh hưởng đến ống mật, gan hoặc tuyến tụy của người bệnh. Nếu không có biện pháp xử lý sớm, bệnh dễ tiến triển nặng làm gia tăng khả năng xuất hiện biến chứng nguy hiểm như viêm đường mật cấp, sốc nhiễm trùng đường mật, xơ gan, viêm tụy cấp, ung thư túi mật, ung thư đường mật.
Các bệnh lý túi mật khá đa dạng, triệu chứng dễ nhầm lẫn với bệnh ở dạ dày. Người có các dấu hiệu nghi ngờ bệnh nên đến các cơ sở y tế uy tín để khám, điều trị sớm, phòng ngừa các biến chứng.
