Nguy cơ hóc hạt trân châu, thạch rau câu khi uống nước giải khát
Trân châu, thạch rau câu có kết cấu mềm dẻo, dai, có độ dính cao, khi lạc vào đường thở có thể che lấp, cản trở hô hấp, gây khó thở.
Khoa Hô hấp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, mới đây tiếp nhận cấp cứu cô gái 20 tuổi bị hóc hạt trân châu sau khi uống trà sữa. Người bệnh đến viện trong tình trạng ho nhiều, khó thở, môi tím tái, nội soi phát hiện hạt trân châu nằm trong phế quản bên phải.
Bác sĩ Nguyễn Văn Ngân, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cảnh báo các loại đồ uống đa dạng phục vụ kèm nhiều loại topping là lựa chọn yêu thích của nhiều người nhưng có thể làm tăng nguy cơ hóc dị vật đường thở.
Các loại topping trong đồ uống thường có dạng hạt, làm bằng bột, kết cấu dẻo dính như trân châu, rau câu, thạch dừa... và được ăn thông qua ống hút lớn. Đa số mọi người có thói quen cố gắng hút mạnh hơn khiến áp suất trong ống hút tăng lên, đẩy nhanh topping lên phía trên và lọt vào đường thở. Lúc đó tạo ra phản ứng ho sặc sụa để tống dị vật ra nhưng kết cấu dai dính khiến các hạt topping khó loại bỏ.
Trường hợp hóc dị vật như trên thường xảy ra nhiều hơn ở trẻ nhỏ do trẻ chưa có nhiều kiến thức, phản xạ kém nhanh nhạy hơn và dễ mất tập trung trong ăn uống. Để tránh nguy cơ này, bác sĩ Ngân khuyến cáo uống nước giải khát có topping hoặc chè đậu đen, đậu đỏ, hạt sen... nên dùng muỗng ăn chứ không sử dụng ống hút to. Khi ăn không nên nô đùa, trẻ em ăn uống cần có sự giám sát của người lớn. Chia nhỏ khẩu phần và nhai chậm cũng giúp giảm nguy cơ hóc dị vật.
Bác sĩ Ngân lưu ý hóc dị vật có thể gây sặc dị vật lên đường mũi nhưng nhiều trường hợp dị vật lọt xuống đường hô hấp dưới, lọt vào phế quản, phổi. Một số dị vật không gây ra các phản ứng cấp tính như ho sặc sụa, tím tái nên có thể bị bỏ quên. Lúc này, người hóc dị vật tới bệnh viện vì các bệnh cảnh như khò khè, viêm phổi nhiều lần khiến khó chẩn đoán.
Người bị hóc dị vật cần được sơ cứu ngay tại chỗ, tống dị vật ra ngoài để tránh gây ngạt đường thở. Nếu tình trạng ngạt kéo dài có thể gây suy hô hấp, thậm chí dẫn tới tử vong.
Thủ thuật Heimlich có thể dùng để sơ cứu khi người lớn, trẻ trên hai tuổi bị hóc dị vật.
Trường hợp người bị nạn còn tỉnh:
Đứng sau lưng trẻ, vòng hai tay ôm lấy thắt lưng trẻ. Nắm chặt bàn tay làm thành một quả đấm đặt ở vùng thượng vị, ngay dưới chóp xương ức, phía trên rốn.
Ẩn 5 cái dứt khoát theo hướng từ trước ra sau và từ dưới lên trên, mạnh và nhanh. Có thể lặp lại 6-10 lần ấn bụng cho tới khi dị vật rơi khỏi đường thở hoặc trẻ khóc là được.
Trường hợp người bị nạn hôn mê:
Để trẻ nằm ngửa, quỳ xuống dạng hai chân cạnh đùi nạn nhân.
Đặt gót một lòng bàn tay lên vùng thượng vị, dưới chóp xương ức, dưới chóp xương ức, đặt tiếp bàn tay thứ hai chồng lên bàn tay thứ nhất.
Ẩn 5 cái dứt khoát, mạnh và nhanh vào bụng theo hướng từ dưới lên trên.
Có thể lặp lại 6-10 lần ấn bụng cho tới khi dị vật rơi khỏi đường thở.
Trẻ dưới 2 tuổi không thể sử dụng Heimlich khi sơ cứu hóc dị vật, lúc này gia đình cần vỗ lưng và ép ngực cho trẻ. Đặt trẻ nằm sấp, đầu thấp trên cánh tay trái, giữ chặt đầu và cổ trước bằng bàn tay trái. Dùng gót bàn tay phải vỗ 5 cái thật mạnh vào lưng trẻ ở khoảng giữa hai bả vai. Sau đó lật ngửa trẻ sang tay phải, nếu còn khó thở, tím tái, dùng hai ngón tay trái ấn mạnh ở vùng 1/2 dưới xương ức 5 cái.
Nếu dị vật vẫn chưa rơi ra ngoài, hãy lật người trẻ lại tiếp tục vỗ lưng. Luân phiên vỗ lưng và ấn ngực cho tới khi dị vật rơi khỏi đường thở hoặc trẻ khóc được.
Cần thực hiện sơ cứu nhanh chóng. Song song đó nên gọi cấp cứu và di chuyển tới cơ sở y tế gần nhất để đề phòng trường hợp dị vật không thể tống ra ngoài dù đã sơ cứu. Người bị nạn nên đến cơ sở y tế để kiểm tra sức khỏe ngay cả khi dị vật đã đưa ra ngoài.
