Người Trung Quốc đổ xô đến 'lò vắt mỡ'
Đầu năm 2024, Yang Chi’ao, 23 tuổi, bỏ nghề giáo viên, tham gia trại giảm béo ở ngoại ô thành phố Thành Đô, với chi phí hơn 14 triệu đồng mỗi tháng.
Cô Yang là một trong số khoảng 60 người đang giảm cân tại trại Thành Đô. Mỗi phòng tập treo một tấm áp phích ghi rõ mục tiêu: "Thon gọn hơn! Xinh đẹp hơn! Tinh tế hơn". Huấn luyện viên luôn theo sát các học viên trong hoạt động hàng ngày, ngăn họ mua đồ ăn hay lén lút ăn vặt.
Yang cho biết đã giảm gần 30 kg kể từ khi đến trại vào tháng 7, lúc đó cô nặng 114 kg. Trong khi những học viên khác vẫn gặp khó khăn khi leo núi 10 km, cô cho biết thể lực của mình đã cải thiện, không còn mệt mỏi như hai tháng trước. Chi phí mỗi tháng ở trại là 3.000 nhân dân tệ (557 USD).
Trong trại giảm cân, Yang dùng chung phòng với ba người khác. Cô sống gần đó, nhưng cho biết những người tham gia không được phép rời khỏi trại từ thứ hai đến thứ bảy, trừ "trường hợp đặc biệt".
"Không ai trốn ra ngoài vì có camera giám sát ở khắp mọi nơi. Nếu bị bắt, bạn sẽ bị phạt", cô nói. Các hình phạt gồm chạy 5 km hoặc tập burpees (bật cao chống tay).
Các trại giảm cân với chế độ tập luyện nghiêm ngặt, quy định kiểm tra cân nặng bắt buộc và giám sát chặt chẽ việc ăn uống xuất hiện khắp Trung Quốc trong bối cảnh quốc gia đối mặt với cuộc khủng hoảng béo phì. Ông Han Jun Cheng, người đồng sáng lập Jianfeidaren Go Change Now, một chương trình đào tạo giảm cân nhượng quyền thương mại, chứng kiến số lượng thành viên tăng lên trong thập kỷ qua.
"Có khoảng 1.500-2.000 trại huấn luyện trên toàn quốc và 80% trong số đó đủ khả năng tiếp nhận hơn 100 học viên cùng một lúc", ông nói.
Dù thành công giúp đỡ nhiều người đạt được hình thể mong muốn, những cơ sở này cũng gây ra tranh cãi. Năm 2023, một người có tầm ảnh hưởng (influencer) đã tử vong khi nỗ lực giảm hơn 100 kg.
Trung Quốc xếp hạng béo phì là nguyên nhân gây tử vong và tàn tật thứ 6, đang nỗ lực để giải quyết vấn đề này. Ủy ban Y tế Quốc gia (NHC) cho biết "tỷ lệ người thừa cân và béo phì ở Trung Quốc tiếp tục tăng".
Điều này đã tạo ra một "cơn sốt" tập thể dục. Dịp Tết Nguyên đán 2024, bộ phim đứng đầu doanh thu phòng vé là Yolo, kể về một người phụ nữ thừa cân học boxing để lấy lại sự tự tin. Jia Ling, đạo diễn kiêm diễn viên chính của phim đã giảm hơn 50 kg trong quá trình quay. Sự thay đổi ngoại hình của cô lan truyền trên mạng, tạo động lực cho nhiều người khác.
Theo tiến sĩ Charles Poon, giám đốc y tế tại Bệnh viện Raffles Bắc Kinh, cuộc khủng hoảng béo phì của Trung Quốc bắt nguồn từ việc tăng thu nhập, khiến chi tiêu cho thực phẩm tăng theo. Các loại đồ ăn nhiều người chọn mua chứa lượng calo, dầu mỡ cao. Ngoài ra, môi trường làm việc của nhiều người áp lực, đòi hỏi cao, dẫn đến căng thẳng, mất cân bằng nội tiết tố, góp phần gây béo phì.
Tháng 6, Trung Quốc phát động chiến dịch giải quyết vấn đề béo phì, khuyến nghị các trường học giảm muối, đường và chất béo trong đồ ăn căng tin; các công ty hỗ trợ nhân viên hoạt động thể chất. Quốc gia cũng sẽ đảm bảo học sinh tiểu học và trung học cơ sở tập thể dục ít nhất hai tiếng mỗi ngày.
Làn sóng giảm cân khiến các trại như trên mọc lên như nấm, song bị nhiều chuyên gia cảnh báo về rủi ro sức khỏe. Phó Giáo sư Pan Wang, chuyên ngành nghiên cứu Trung Quốc và châu Á, tại Đại học New South Wales, Australia, cho rằng chính phủ nên giám sát, hạn chế các bài tập và chế độ ăn uống có thể gây nguy hiểm.
"Ngành công nghiệp làm đẹp đang bùng nổ. Hình thể gầy trở thành một loại 'vốn xã hội'. Các trại giảm cân là hình thức sinh lời phổ biến'', phó giáo sư Wang nói.
Trong một căn phòng tại trại Thành Đô, tiếng nhạc lớn phát từ loa, các học viên đang luyện bài tập đấm móc trong boxing, mồ hôi túa ra trên khuôn mặt. Huấn luyện viên Chen Hang hướng dẫn từng động tác, với tông giọng lớn và dữ dội.
"Lý do họ đến trại giảm cân là không thể kiểm soát chế độ ăn uống bên ngoài và không thể tự vận động", ông Chen nói. Theo ông, số lượng người đến với cơ sở này tăng theo từng năm.
Yang đăng tải video tập luyện hàng ngày trên nền tảng mạng xã hội như Douyin và Xiaohongshu, hy vọng điều này sẽ giúp cô trở nên kỷ luật hơn.
"Nếu tôi không thức dậy mỗi ngày để clip, tôi sẽ không có nội dung để đăng. Mọi người sẽ biết tôi đang lười biếng", Yang nói. Cô dự định ở lại trại ít nhất là đến cuối tháng 3/2025.
Một trong những người bạn cùng phòng của cô, Zhao Yuyang, đã xem được những video này và có động lực để tham gia trại. Cô gái 30 tuổi giảm hơn 5 kg trong tháng qua, nhưng không vội ép cân thêm.
"Bạn không thể béo lên chỉ trong một miếng ăn, vì vậy việc giảm cân phải được thực hiện từ từ. Điều gì cũng cần thời gian", Zhao nói.
