Làm gì khi phát hiện trẻ dậy thì sớm?
Con gái tôi 7 tuổi có biểu hiện dậy thì sớm, ngực phát triển và cao lớn nhanh. Tôi cần làm gì để làm chậm quá trình này? (Ngọc Sơn, Hà Nội)
Trả lời:
Dậy thì sớm là tình trạng cơ thể xuất hiện đặc tính sinh dục sớm hơn bình thường, trước 8 tuổi ở trẻ gái và trước 9 tuổi ở trẻ trai. Tình trạng này phổ biến ở bé gái hơn ở bé trai, gây bất lợi trong cuộc sống, tâm sinh lý. Thời gian này chiều cao, cân nặng của trẻ tăng nhanh. Tuy nhiên, khi quá trình dậy thì kết thúc, trẻ không đạt được chiều cao tối đa lúc trưởng thành.
Nồng độ các hormone sinh dục tăng trong quá trình dậy thì sớm khiến trẻ có những nhu cầu về tình dục không phù hợp với lứa tuổi, có nguy cơ lây nhiễm bệnh qua đường tình dục, mang thai ngoài ý muốn. Khi trưởng thành, trẻ gái có nguy cơ rối loạn nội tiết tố, mắc bệnh hội chứng buồng trứng đa nang, ung thư vú và mãn kinh sớm.
Nguyên nhân dậy thì sớm có thể do một số bệnh lý tiềm ẩn như bệnh u não, u nang buồng trứng, u tinh hoàn, các bệnh tuyến giáp... Dấu hiệu nhận biết là ngực phát triển, mọc lông mu, lông nách, xuất hiện mụn trứng cá, mùi cơ thể, bắt đầu có kinh nguyệt. Ở bé trai, tinh hoàn hoặc dương vật to lên, xuất hiện lông mu hoặc lông nách, nổi mụn trứng cá, giọng trầm.
Trường hợp của con bạn, bé gái 7 tuổi có biểu hiện dậy thì sớm cần đến bác sĩ nội tiết khám ngay để can thiệp kịp thời. Thay vì quá hoang mang, bạn nên bình tĩnh đồng hành cùng con, tuân thủ điều trị của bác sĩ.
Trẻ sẽ được làm các xét nghiệm máu để kiểm tra nồng độ hormone, chụp X-quang đánh giá tuổi xương, siêu âm đánh giá sự phát triển tuyến vú, tử cung, buồng trứng. Bé được chỉ định chụp CT/MRI tìm căn nguyên gây dậy thì sớm. Hầu hết trẻ gái bị dậy thì sớm trung ương không rõ căn nguyên, có thể điều trị hiệu quả bằng tiêm hormone ức chế dậy thì. Thuốc khi được tiêm vào cơ thể ức chế hoạt động của tuyến nội tiết, trì hoãn quá trình dậy thì.
Trẻ bị dậy thì sớm trung ương nếu được tiêm hormone đúng cách làm chậm quá trình dậy thì sớm, vẫn có thể đạt chiều cao tối đa theo di truyền. Các áp lực tâm sinh lý và những nguy cơ khác cũng hạn chế, giúp trẻ phát triển đúng độ tuổi. Bác sĩ ngưng sử dụng thuốc khi trẻ đến thời gian dậy thì đúng độ tuổi. Lúc này quá trình dậy thì vẫn diễn ra bình thường, không gây nguy cơ rối loạn chức năng sinh sản hay rối loạn nội tiết.
Bạn nên chia sẻ, đồng hành cùng trẻ khi có những thay đổi tâm sinh lý trong quá trình dậy thì. Nếu bé có dấu hiệu rối loạn tâm lý, cha mẹ có thể đưa con đến gặp chuyên gia tâm lý để được hỗ trợ, tư vấn kịp thời.
Để phòng ngừa dậy thì sớm, bé cần có chế độ ăn uống lành mạnh, đầy đủ chất dinh dưỡng, khẩu phần nhiều rau củ quả, cắt giảm thực phẩm chế biến sẵn và thức ăn nhanh. Hạn chế tình trạng tăng cân quá mức ở trẻ.
Phụ huynh lưu ý hạn chế cho con tiếp xúc với thực phẩm hay mỹ phẩm, dược phẩm không rõ nguồn gốc vì tiềm ẩn chứa độc tố hay thành phần hormone gây ảnh hưởng nội tiết tố sinh dục. Song song đó, cha mẹ khuyến khích trẻ tập thể dục để rèn luyện sức khỏe, giám sát và giảm thời gian con tiếp xúc với các thiết bị điện tử.
