Hơn 700.000 người Việt bệnh động kinh
Bộ Y tế ước tính 710.000 người Việt mắc bệnh động kinh trong đó trẻ em chiếm 30-40%, khoảng 213.000 người kháng thuốc.
PGS Đồng Văn Hệ, Phó Giám đốc Bệnh viện Việt Đức, Chủ tịch Hội Phẫu thuật Thần kinh Việt Nam, cho biết số liệu này tại Hội thảo quốc tế về phẫu thuật động kinh hôm 11/12, phần lớn bệnh nhân không được điều trị bài bản dẫn đến tỷ lệ kháng thuốc cao.
Đây là lần đầu tiên số liệu bệnh nhân động kinh tại Việt Nam được công bố.
Động kinh kháng thuốc tức là các cơn co giật vẫn tiếp diễn mặc dù đã sử dụng ít nhất hai thuốc chống động kinh. Tình trạng này gặp ở khoảng 30% bệnh nhân động kinh. Trong nhiều thập niên, động kinh tại Việt Nam chủ yếu được kiểm soát bằng thuốc, theo dõi cơn và hỗ trợ phục hồi. Tuy nhiên, với nhóm bệnh nhân kháng thuốc, phác đồ điều trị thông thường gần như không còn tác dụng. Điều này ảnh hưởng đến chất lượng sống của người bệnh, khi họ vẫn liên tục bị co giật, giảm nhận thức, ảnh hưởng sức khỏe tâm thần.
"Khi thuốc không kiểm soát được, phẫu thuật là cách duy nhất để cải thiện chất lượng sống và giảm nguy cơ biến chứng lâu dài", PGS Hệ nói. Một trong những điều kiện then chốt để phẫu thuật thành công là xác định chính xác vùng sinh cơn (epileptogenic zone) - phần não chịu trách nhiệm khởi phát và lan truyền cơn động kinh. Nếu cắt bỏ hoặc can thiệp vùng này mà không làm tổn hại quá nhiều chức năng bình thường, bệnh nhân giảm hoặc không còn cơn động kinh.
Trường hợp nghi ngờ vùng sinh cơn phức tạp - ví dụ cơn bắt đầu ở vùng sâu, vùng hai bên, hoặc tổn thương hình ảnh cộng hưởng từ không rõ ràng - bác sĩ dùng phương pháp xâm lấn ghi điện não sâu, ghi điện não xuyên nhu mô (SEEG).
SEEG là kỹ thuật đặt các điện cực dạng sâu (depth electrodes) xuyên qua sọ vào trong não, định vị chính xác ba chiều, để ghi lại hoạt động điện não từ các vùng sâu và phức tạp. Nhờ cách tiếp cận này, bác sĩ có thể thu thập dữ liệu điện não trong giai đoạn "ngoài mổ" ở nhiều vùng cùng lúc - so với các phương pháp "nông" hơn như lưới điện cực bề mặt.
PGS Hệ cho hay nghiên cứu cho thấy tỷ lệ biến chứng khi dùng SEEG là thấp. Ví dụ, trong một phân tích hệ thống gồm 57 bài báo và hơn 2.500 bệnh nhân, tỷ lệ chảy máu khoảng 1% và tỷ lệ nhiễm trùng khoảng 0,8%. Tỷ lệ tổng biến chứng khoảng 1,3%.
Tuy nhiên, bất kỳ thủ thuật xâm lấn nào cũng có rủi ro - chảy máu trong não, tổn thương mạch máu nhỏ, nhiễm trùng đường điện cực hoặc biến chứng sau khi phẫu thuật. Vì vậy, bác sĩ luôn cân nhắc kỹ giữa lợi ích tiềm năng và rủi ro, bệnh nhân cũng cần được tư vấn sâu trước khi thực hiện. Áp dụng SEEG là điều kiện bắt buộc tại các trung tâm ngoại khoa lớn trên thế giới và Việt Nam đang bước vào giai đoạn đầu của quá trình này.
10 năm qua, Trung tâm phẫu thuật thần kinh của Việt Đức đã khám và sàng lọc hàng trăm nghìn lượt người bệnh động kinh, phẫu thuật hơn 150 ca động kinh kháng thuốc. Kết quả kiểm soát cơn động kinh hiện 80%, chất lượng cuộc sống bệnh nhân thay đổi rõ rệt.
