Dấu hiệu sốt xuất huyết nặng
Phần lớn trường hợp sốt xuất huyết có thể điều trị ngoại trú và theo dõi tại y tế cơ sở, trừ khi vật vã lừ đừ, đau bụng nhiều nhất là ở vùng gan, xuất huyết...
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS.CK1 Phan Bá Hiếu, Phó Chủ nhiệm Khoa truyền nhiễm (A4), Bệnh viện Quân y 175.
Sốt xuất huyết do virus Dengue có biểu hiện lâm sàng đa dạng, diễn biến nhanh chóng từ nhẹ đến nặng. Bệnh thường khởi phát đột ngột và diễn biến qua ba giai đoạn: giai đoạn sốt, giai đoạn nguy hiểm và giai đoạn hồi phục. Phát hiện sớm bệnh và hiểu rõ những vấn đề lâm sàng trong từng giai đoạn của bệnh giúp chẩn đoán sớm, điều trị đúng và kịp thời, nhằm cứu sống người bệnh.
Dấu hiệu nặng:
Khi có một trong những dấu hiệu sau, cần đến bệnh viện ngay:
- Đau bụng nhiều: đau bụng nhiều và liên tục hoặc tăng cảm giác đau nhất là ở vùng gan.
- Vật vã, lừ đừ, li bì.
- Gan to trên 2 cm dưới bờ sườn, có thể đau.
- Nôn ói.
- Thoát huyết tương do tăng tính thấm thành mạch (thường kéo dài 24-48 giờ).
Biểu hiện:
+ Tràn dịch màng phổi, mô kẽ (có thể gây suy hô hấp), màng bụng, phù nề mi mắt.
+ Thoát huyết tương nhiều sẽ dẫn đến sốc với các biểu hiện vật vã, bứt rứt hoặc li bì, lạnh đầu chi, mạch nhanh nhỏ, huyết áp kẹt (hiệu số huyết áp tối đa và tối thiểu ≤ 20mmHg) hoặc tụt huyết áp, không đo được huyết áp, mạch không bắt được, da lạnh, nổi vân tím (sốc nặng), tiểu ít.
- Xuất huyết:
+ Xuất huyết dưới da, thường ở mặt trước hai cẳng chân và mặt trong hai cánh tay, bụng, đùi, mạn sườn hoặc mảng bầm tím.
+ Xuất huyết niêm mạc như chảy máu chân răng, chảy máu mũi, nôn ra máu, tiêu phân đen hoặc máu, xuất huyết âm đạo hoặc tiểu máu.
+ Xuất huyết nặng: Dấu hiệu là chảy máu mũi, xuất huyết âm đạo, xuất huyết trong cơ và phần mềm, xuất huyết đường tiêu hóa và nội tạng (phổi, não, gan, lách, thận). Bệnh nhân thường kèm theo tình trạng sốc, giảm tiểu cầu, thiếu oxy mô và toan chuyển hóa (axit máu cao) có thể dẫn đến suy đa phủ tạng và đông máu nội mạch nặng.
Xuất huyết nặng cũng có thể xảy ra ở người bệnh dùng các thuốc kháng viêm như acetylsalicylic acid (aspirin), ibuprofen hoặc dùng corticoid, tiền sử loét dạ dày - tá tràng, viêm gan mạn.
- Một số trường hợp nặng có thể suy tạng như tổn thương gan, suy gan, thận, tim, phổi, não; xảy ra ở người bệnh có hoặc không có sốc do thoát huyết tương.
Biểu hiện:
+ Tổn thương gan nặng/suy gan cấp, men gan AST, ALT ≥ 1000U/L.
+ Tổn thương/suy thận cấp.
+ Rối loạn tri giác (sốt xuất huyết Dengue thể não).
+ Viêm cơ tim, suy tim, hoặc suy chức năng các cơ quan khác.
Trường hợp nhẹ vẫn nhập viện sớm:
Bác sĩ sẽ xem xét chỉ định nhập viện một số trường hợp nhẹ nhưng sống một mình; nhà xa cơ sở y tế, không thể nhập viện kịp thời khi bệnh trở nặng; gia đình không có khả năng theo dõi sát.
Trẻ nhũ nhi, người thừa cân béo phì, phụ nữ có thai, người trên 60 tuổi hoặc có bệnh mạn tính đi kèm (thận, tim, gan, hen, COPD kém kiểm soát, đái tháo đường, thiếu máu tan máu...) cũng cần nhập viện sớm để theo dõi và xử trí kịp thời khi trở nặng.
