Cơ thể thay đổi thế nào sau khi bỏ thuốc lá
Nhịp tim, huyết áp của người hút thuốc trở lại bình thường sau 20 phút ngừng hút, sau một năm nguy cơ mắc bệnh mạch vành giảm một nửa so với vẫn sử dụng.
Thạc sĩ, bác sĩ Mai Mạnh Tam, khoa Hô hấp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu dẫn tới ung thư phổi và nhiều bệnh lý hô hấp như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), xơ phổi... Đa số người hút thuốc lá đều nhận thức được các nguy cơ này. Tuy nhiên, một số cho rằng "không phải ai hút thuốc cũng mắc bệnh" nên vẫn tiếp tục sử dụng.
Sau 20 phút ngừng hút thuốc, nhịp tim và huyết áp trở về trạng thái bình thường. Bác sĩ Tam giải thích nicotine trong thuốc lá kích thích sản sinh adrenaline - một hormone giao cảm khiến tim đập nhanh, gây huyết áp cao.
Khí carbon monoxide (khí CO) có trong khói thuốc lá khi hấp thụ vào máu sẽ gắn kết chặt với huyết sắc tố trong hồng cầu, làm giảm số lượng hồng cầu vận chuyển oxy. Từ đó, lượng oxy cung cấp đến cho các mô, tế bào sử dụng bị suy giảm.
Năng lượng được sinh ra phải thông qua phản ứng yếm khí, đồng thời nó cũng tạo ra axit lactic khiến cơ thể nhanh mệt mỏi, suy yếu. Khí CO góp phần hình thành các mảng xơ vữa động mạch, tăng nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ và vấn đề tuần hoàn khác. Sau 12 tiếng không hút thuốc, nồng độ khí CO giảm xuống mức bình thường.
Người hút thuốc thường bài tiết nhiều đờm hơn người không hút thuốc, trong khi khả năng đưa đờm ra khỏi đường hô hấp lại kém hơn. Do đó, người hút thuốc thường có biểu hiện ho, khạc đờm nhiều. Khi bỏ thuốc 1-9 tháng, triệu chứng ho và khó thở có xu hướng giảm. Sau 2-12 tuần bỏ thuốc, cơ thể bắt đầu phục hồi chức năng hô hấp, tuần hoàn.
Sau một năm không còn sử dụng, nguy cơ mắc bệnh mạch vành giảm một nửa so với người đang hút. Nguyên nhân của bệnh mạch vành do tình trạng xơ vỡ động mạch tiến triển khi tiếp xúc lâu dài với khí CO trong khói thuốc lá. Nguy cơ này có thể xảy đến với người hút thuốc lá chủ động và thụ động. Sau 15 năm bỏ thuốc lá, nguy cơ mắc bệnh mạch vành giảm tương đương với người không hút thuốc.
Khói thuốc lá làm tăng sản sinh catecholamine gây loạn nhịp tim, co thắt mạch vành biểu hiện qua cơn đau thắt ngực, tim đập nhanh. Hiện tượng co thắt mạch vành có thể xảy ra chỉ sau khi người bệnh sử dụng một điếu thuốc lá. Kết hợp với nguy cơ xơ vữa động mạch, người hút thuốc có khả năng đột quỵ tim tăng cao. Nếu cai thuốc lá 5 năm, nguy cơ đột quỵ tim giảm xuống tương tự như người không hút thuốc lá.
Hút thuốc lá cũng có thể dẫn đến nhiều loại ung thư, trong đó ung thư phổi chiếm tỷ lệ cao nhất. Sau 10 năm bỏ thuốc lá, khả năng mắc ung thư phổi giảm xuống một nửa so với người hút thuốc. Nguy cơ mắc ung thư miệng, họng, thực quản, tuyến tụy... đều giảm.
Cai thuốc lá mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, tuy nhiên nhiều người khó kiên trì thực hiện bởi cảm giác thèm nicotin, lo lắng, tâm trạng chán nản, khó tập trung, cáu kỉnh, bồn chồn, mất ngủ, đau đầu, rối loạn tiêu hóa... Những triệu chứng này trầm trọng nhất trong ba ngày đầu tiên, giảm dần trong vòng 2-4 tuần ở hầu hết người hút thuốc.
Bác sĩ Mai Mạnh Tam khuyên người hút thuốc cần hiểu rõ lợi ích của việc bỏ thuốc lá và kiên trì; gia đình, đồng nghiệp và bạn bè nên theo dõi và nhắc nhở. Các bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc hỗ trợ cai nghiện thuốc lá trong trường hợp cần thiết.
