Chán ăn tâm thần, bé gái suy dinh dưỡng nặng ở tuổi dậy thì
TP HCMVy, 12 tuổi, một năm trước cân nặng 65 kg nên ám ảnh thừa cân, nhịn ăn uống đến nay cơ thể gầy gò xanh xao, bác sĩ chẩn đoán suy dinh dưỡng.
Bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM ghi nhận bé cao 1,56 m, cân nặng 31 kg, chỉ số BMI 12,7, tức suy dinh dưỡng rất nặng. Người nhà cho hay bé mặc cảm ngoại hình ở tuổi dậy thì và áp lực không đáp ứng được hạng cân thi đấu võ thuật nên muốn giảm cân nhanh, mỗi ngày chỉ ăn một bữa với lượng rất ít, có khi ăn xong tự gây nôn.
Ngày 9/9, BS.CKI Đào Thị Yến Thủy, Trưởng khoa Dinh dưỡng Tiết chế, cho biết khối mỡ, cơ của bé đều suy giảm nghiêm trọng, lớp mỡ dưới da hầu như không còn. Vy còn mất kinh nguyệt, suy giảm miễn dịch, thiếu máu, thiếu sắt, vitamin D, canxi, kẽm và một số chỉ số bạch cầu, đạm thấp. Bé có dấu hiệu chán ăn tâm thần (Anorexia Nervosa) - một dạng rối loạn ăn uống do ám ảnh tăng cân ngay cả khi cơ thể đã gầy. Người bệnh nghĩ mình thừa cân dù thực tế thiếu cân. Bệnh kéo dài có thể gây suy kiệt, rối loạn tim mạch, suy đa tạng, loãng xương và biến chứng nguy hiểm.
Tuổi dậy thì là giai đoạn cơ thể thay đổi mạnh về vóc dáng, hormone, tâm lý do cơ thể cần nhiều năng lượng và dưỡng chất để phát triển chiều cao, khối cơ, hệ xương, hoàn thiện chức năng sinh sản. Cắt giảm quá mức năng lượng, đặc biệt loại bỏ tinh bột, chất béo dễ dẫn đến chậm tăng trưởng, rối loạn nội tiết, giảm hormone tăng trưởng, suy giảm miễn dịch, ảnh hưởng tâm lý.
Sau hội chẩn, các bác sĩ hướng dẫn Vy điều trị phục hồi dinh dưỡng từ từ để tránh hội chứng nuôi ăn lại - một dạng rối loạn điện giải nguy hiểm có thể xảy ra khi bù dinh dưỡng quá nhanh. Thời gian đầu, bác sĩ cho Vy sử dụng các chế phẩm dinh dưỡng giàu đường, đạm, chất béo, vitamin, khoáng chất và điện giải ở dạng dễ hấp thu, duy trì sức khỏe và phục hồi chức năng tiêu hóa.
Sau đó, bé ăn tăng dần khẩu phần, đảm bảo đủ 4 nhóm thực phẩm, kết hợp sữa giàu năng lượng và vi chất như sắt, canxi, vitamin D, kẽm. Bác sĩ tư vấn cho bé ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày, song song hỗ trợ điều trị tâm lý. Mục tiêu là đưa cân nặng trở về mức hợp lý, xây dựng thói quen ăn uống bền vững, phòng ngừa tái diễn tình trạng ăn kiêng cực đoan.
Sau hai tuần điều trị, Vy tăng cân trở lại, tinh thần ổn định. Tuy nhiên, bác sĩ cho biết quá trình hồi phục của người mắc rối loạn ăn uống nặng thường kéo dài nhiều tháng đến nhiều năm, cần sự đồng hành của gia đình và bác sĩ.
Bác sĩ Yến Thủy khuyến cáo trẻ thừa cân hoặc béo phì ở giai đoạn dậy thì thường chịu áp lực ngoại hình, dễ tìm đến những cách giảm cân cực đoan. Phụ huynh cần quan sát con, đặc biệt khi thấy các dấu hiệu như sụt cân nhanh, bỏ bữa liên tục, ám ảnh cân nặng, nôn sau ăn, mất kinh nguyệt, mệt mỏi kéo dài. Khi đó, nên đưa trẻ đến khám tại chuyên khoa dinh dưỡng và tâm lý, tâm thần kinh sớm.
Trẻ vị thành niên nên có chế độ ăn với năng lượng phù hợp, ưu tiên tinh bột tốt từ ngũ cốc nguyên hạt, đạm từ thịt nạc, cá, trứng, sữa, chất béo từ dầu thực vật và cá béo, cùng rau xanh, trái cây tươi mỗi ngày. Hoạt động thể chất ít nhất một giờ mỗi ngày giúp duy trì cân nặng hợp lý thay vì nhịn ăn để giảm cân.
