Botox - 'thần dược' xóa nhăn hay độc dược gây liệt người?
Tiêm botulinum (botox) để xóa nếp nhăn, thon gọn cằm có thể dẫn đến ngộ độc nặng, gây liệt cơ toàn thân, suy hô hấp, thậm chí tử vong nếu thực hiện sai cách.
"Botulinum là một trong những độc tố mạnh nhất, chỉ 0,09 microgram tiêm tĩnh mạch có thể gây tử vong cho người 70 kg", TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, đưa ra tại hội nghị khoa học ngày 1/11, khi báo cáo về các ca ngộ độc botox trong thẩm mỹ.
Có 7 loại botulinum (A, B, C, D, E, F và G), tuy nhiên chỉ hai loại A và B được ứng dụng trong y học. Chất này được dùng với liều cực nhỏ, đúng chỉ định, để điều trị co cứng cơ, đau đầu mạn tính hoặc trong thẩm mỹ xóa nhăn. Botulinum trong thẩm mỹ thường được dùng thuộc nhóm A - loại có độc lực thấp nhất chỉ gây yếu cơ nơi tiêm và đảm bảo an toàn trong làm đẹp.
Tuy nhiên, sự khác biệt giữa một phương pháp điều trị hiệu quả và một thảm họa y khoa phụ thuộc vào 3 yếu tố là người thực hiện, cơ sở và nguồn gốc thuốc. Nguy cơ quá liều hoặc tiêm sai kỹ thuật rất cao nếu thực hiện bởi người không có chuyên môn. Độc tố có thể khuếch tán sang các cơ lân cận hoặc di chuyển ngược dòng thần kinh, gây liệt cơ lan tỏa, suy hô hấp và ngừng tim nếu không được xử trí kịp thời.
Chỉ trong hai tháng qua, Trung tâm Chống độc tiếp nhận nhiều bệnh nhân ngộ độc botulinum nặng sau khi tiêm các chế phẩm không rõ nguồn gốc tại những cơ sở không phép. Điển hình là nữ 34 tuổi, sau hai ngày tiêm botox "thon cằm, xóa nhăn trán" theo quảng cáo trên mạng, bị nuốt khó, yếu tay chân rồi liệt mềm tứ chi, phải thở máy hơn hai tháng mới hồi phục. Một trường hợp khác là nữ 38 tuổi ở Hưng Yên, tự mua nhiều loại botox trên mạng về tiêm, dẫn đến liệt tứ chi, sụp mi, khó nói và có nguy cơ suy hô hấp.
Bác sĩ Nguyên nhấn mạnh, ngộ độc botulinum không chỉ gây "liệt tạm thời". Độc tố này gắn chặt, cắt đứt đường dẫn truyền thần kinh, khiến bệnh nhân mất hoàn toàn khả năng điều khiển cơ thể, kể cả việc thở. Người bệnh có thể mất khả năng vận động, sinh hoạt, giao tiếp và sống phụ thuộc hoàn toàn vào người khác.
Thực tế, trên mạng xã hội tràn lan các quảng cáo tiêm botox "giá rẻ", "tại nhà" do những người không có bằng cấp y khoa thực hiện. "Các spa, salon tóc, thậm chí người bán hàng online cũng liều lĩnh tiêm botox cho khách mà không bị phát hiện và xử lý nghiêm", bác sĩ Nguyên nói. Ông cho rằng đây là những hành vi vi phạm pháp luật, tiềm ẩn rủi ro chết người, trong khi người dân vì thiếu hiểu biết hoặc chủ quan đã dễ dàng trao tính mạng cho họ.
Từ thực tế điều trị, các bác sĩ Bệnh viện Bạch Mai khuyến cáo người dân tuyệt đối không tiêm botulinum tại nhà hoặc các cơ sở thẩm mỹ chui. Việc làm đẹp phải được thực hiện tại các cơ sở y tế được cấp phép, bởi bác sĩ có chuyên môn và chỉ sử dụng các sản phẩm đã được kiểm định an toàn.
