8 rau củ tốt cho người bệnh đái tháo đường
Cà rốt có chỉ số đường huyết thấp, còn bông cải xanh giàu chất xơ làm chậm quá trình tiêu hóa, hấp thụ đường vào máu.
ThS.BS Nguyễn Anh Duy Tùng, Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome, cho biết người bệnh đái tháo đường có thể ăn hầu hết loại rau củ. Chúng cung cấp nhiều chất xơ, dưỡng chất cần thiết hỗ trợ tăng cường trao đổi chất, làm chậm quá trình hấp thu đường vào máu, giảm nguy cơ tăng đường huyết. Người bệnh đái tháo đường không ăn quá nhiều rau củ có tải lượng đường huyết (GL) cao vì dễ làm tăng đường huyết đột ngột sau bữa ăn. Nên ưu tiên tiêu thụ rau củ có chỉ số đường huyết (GI) thấp hơn 70 và GL hơn 20.
GI là thước đo khả năng làm tăng đường huyết sau khi ăn của một loại thực phẩm so với thực phẩm chuẩn. GI được chia làm ba nhóm bao gồm thấp ≤ 55, trung bình 56-69, cao ≥ 70. GL cho biết đường huyết tăng nhiều hay ít sau khi ăn một phần thực phẩm có chứa một lượng chất bột đường (carbohydrate) nhất định. GL thấp ≤ 10, trung bình 11-19, cao ≥ 20.
Cải bó xôi có chỉ số GI 15 và GL 3, chứa nhiều chất chống oxy hóa, axit alpha-lipoic có tác dụng làm giảm nồng độ glucose trong máu, hỗ trợ tăng độ nhạy insulin ở bệnh nhân đái tháo đường. Cải bó xôi còn giàu vitamin (A, C, D, E, K) và khoáng chất (sắt, canxi, kali, magie) góp phần tăng cường sức khỏe tổng thể.
Cà rốt có chỉ số GI 30 và GL 2, cung cấp nhiều dưỡng chất có khả năng điều hòa đường huyết như chất xơ, vitamin A và các hợp chất chống oxy hóa thuộc nhóm carotenoid. Beta-carotene (tiền chất của vitamin A) trong cà rốt hỗ trợ ức chế kháng insulin, giảm nồng độ chất béo trung tính và cholesterol xấu (LDL) trong máu, hỗ trợ ngăn ngừa biến chứng tim mạch.
Bắp cải giàu chất xơ, ít carbohydrate khoảng 6% khối lượng và ít calo với 25 kcal trong 100 g. Loại rau này làm chậm quá trình tiêu hóa, hấp thụ đường vào máu, hạn chế hấp thu chất béo, hỗ trợ người bệnh đái tháo đường kiểm soát đường huyết, cân nặng, giảm nguy cơ biến chứng tim mạch do bệnh đái tháo đường gây ra. Chỉ số GI của bắp cải là 15, GL dưới 1.
Rau muống có chỉ số GI 20 và GL 0,62. Rau muống chứa hàm lượng cao vitamin A và C, có khả năng cải thiện chức năng tế bào beta tuyến tụy, hỗ trợ hạ thấp mức độ gia tăng đường huyết đột biến sau bữa ăn. Từ đó, chúng góp phần ngăn ngừa bệnh đái tháo đường tăng nặng hoặc biến chứng.
100 g rau ngót có thể cung cấp 3.111 mcg vitamin A, 239 mg vitamin C, thúc đẩy tăng cường chức năng tiết insulin của tế bào beta tuyến tụy, hỗ trợ điều hòa đường huyết. Hàm lượng vitamin A và C trong rau ngót còn hỗ trợ tăng cường sức đề kháng, bảo vệ tế bào trước sự tấn công của các gốc tự do giúp người bệnh đái tháo đường giảm nguy cơ biến chứng. Chỉ số GI của rau ngót dưới 15 và GL dưới 1,65.
Bông cải xanh có chỉ số GI 15 và GL 0,5. Hợp chất chống oxy hóa sulforaphane có khả năng ức chế tăng đường huyết, hỗ trợ giảm mỡ máu, cải thiện tình trạng kháng insulin và căng thẳng oxy hóa do bệnh đái tháo đường gây ra.
Hợp chất chống oxy hóa quercetin trong bông cải xanh làm giãn mạch máu, điều hòa huyết áp, hỗ trợ giảm nguy cơ biến chứng tim mạch, thần kinh ở người bệnh đái tháo đường. Thực phẩm này cũng cung cấp chất xơ, vitamin A, C, K, B9 và khoáng chất (kali, photpho, selen) tăng cường sức đề kháng, cải thiện tiêu hóa.
Các loại nấm có chỉ số GI khoảng 15 và GL khoảng 1. Nấm chứa nhiều polysaccharide - một loại chất xơ, làm giảm lượng đường trong máu bằng cách cải thiện tình trạng kháng insulin, giảm tổn thương mô tuyến tụy. Tuyến tụy là cơ quan sản xuất ra insulin giúp điều hòa đường huyết.
Cà chua có chỉ số GI là 30 và GL khoảng 1,1. Nó giàu chất chống oxy hóa lycopene, làm giảm lượng đường trong cơ thể bằng cách thúc đẩy tế bào beta ở tuyến tụy tăng cường sản xuất hormone insulin để điều hòa đường huyết. Hoạt chất lycopene trong cà chua thúc đẩy phân giải mỡ ở gan. Bởi đa số người bệnh bệnh đái tháo đường đồng mắc bệnh gan nhiễm mỡ.
Bác sĩ Duy Tùng khuyến cáo người bệnh nên thường xuyên kiểm tra chỉ số đường huyết, tái khám định kỳ và dùng thuốc theo chỉ định. Hạn chế tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều đường, muối, chất béo bão hòa, thực phẩm tái hoặc sống. Kiểm soát cân nặng, không để thừa cân, béo phì.
Bổ sung tinh chất thiên nhiên như GDL-5 (chiết xuất từ phấn mía Nam Mỹ) góp phần giảm lượng cholesterol toàn phần, hạn chế nguy cơ hình thành xơ vữa động mạch, từ đó giảm nguy cơ biến chứng do bệnh đái tháo đường gây ra. Người bệnh có thể đi khám dinh dưỡng, đo thành phần cơ thể, xét nghiệm vi chất để xác định cơ thể đang thiếu hay thừa dưỡng chất nào. Từ đó, bác sĩ tư vấn chế độ ăn uống phù hợp với nhu cầu cơ thể.
