5 dấu hiệu âm thầm cảnh báo tuỵ 'kêu cứu'
Các bệnh tuyến tụy như ung thư tiến triển âm thầm, ở giai đoạn sớm thường không có triệu chứng đặc hiệu, biểu hiện lâm sàng mơ hồ như đau lưng, sụt cân.
Tụy là một tạng thuộc hệ tiêu hóa, nằm sau phúc mạc, sát thành bụng sau, phía trước tụy được che phủ bởi dạ dày. Tụy được chia thành ba phần chính lần lượt từ phải qua trái, gồm: đầu tụy, thân tụy, đuôi tụy.
Các bệnh tuyến tụy như ung thư tiến triển âm thầm, thường được phát hiện tình cờ. "Lý do khiến tỷ lệ sống sót thấp là việc xác định sớm ung thư tụy rất khó", theo bác sĩ Andrew Hendifar, giám đốc y khoa về ung thư tụy tại Trung tâm Ung thư Samuel Oschin ở Los Angeles.
Ted Epperly, bác sĩ y học gia đình, đồng thời là chủ tịch và CEO của Full Circle Health, một trung tâm y tế đào tạo ở Idaho, cho biết thêm rằng việc phát hiện sớm các bệnh lý tuyến tụy không phải ung thư cũng rất khó khăn.
Mặc dù các triệu chứng của bệnh lý tụy có thể rất phức tạp, cả Epperly và Hendifar đều cho rằng có một vài dấu hiệu cảnh báo cần phải đi khám bác sĩ ngay. Dưới đây là một số dấu hiệu quan trọng nhất:
Phân nhạt màu, nổi trên mặt nước
Nếu bạn nhận thấy phân màu nhạt và nổi, đó là dấu hiệu của việc hấp thụ chất dinh dưỡng kém do tụy hoạt động không bình thường. "Các enzyme do tụy sản xuất giúp bạn tiêu hóa chất béo trong chế độ ăn", bác sĩ Hendifar giải thích. Cùng với việc phân hủy chất béo, tụy còn giúp cơ thể hấp thụ các vitamin tan trong chất béo như A, E và K, ông nói.
Khi bệnh lý tụy làm ảnh hưởng khả năng sản xuất các enzyme này, kết quả là phân sẽ nhạt màu hơn và kém đặc hơn. Bạn cũng có thể nhận thấy phân có dầu hoặc mỡ. Trên mặt nước trong bồn cầu sẽ có một lớp váng trông như dầu, là lượng chất béo từ thực phẩm mà cơ thể bạn không thể phân hủy được, bác sĩ nhận xét.
Nếu thỉnh thoảng bạn mới thấy phân có những biểu hiện lạ thì không có gì đáng lo ngại. Nhưng nếu tất cả hoặc hầu hết lần đi tiêu của bạn đều có những đặc điểm này, hãy đến ngay cơ sở y tế.
Đau lan ra sau lưng
Đau bụng là một trong những triệu chứng phổ biến nhất của cả ung thư tụy và viêm tụy cấp, một dạng viêm nguy hiểm chết người. Nhưng cơn đau này biểu hiện theo những cách khác nhau tùy thuộc vào bệnh lý nền.
Bác sĩ Epperly cho biết, nếu cơn đau có vẻ bắt đầu từ vùng bụng giữa rồi "lan" ra giữa hoặc dưới lưng và kéo dài hàng tuần, đó có thể là dấu hiệu của ung thư tụy. Ngoài ra, nếu bạn đã đi khám và bác sĩ đã kê một loại thuốc gọi là thuốc ức chế bơm proton như omeprazole (Prilosec) hoặc esomeprazole (Nexium), hãy cho bác sĩ biết nếu các triệu chứng của bạn không cải thiện. Bác sĩ Hendifar cho biết các bác sĩ thường nhầm lẫn cơn đau do ung thư tụy với chứng trào ngược hoặc các vấn đề tiêu hóa khác, mà thuốc ức chế bơm proton thường sẽ giúp giải quyết.
Mặt khác, nếu cơn đau xuất hiện đột ngột, dữ dội và tập trung ở giữa bụng, đó là loại đau liên quan đến viêm tụy cấp (tình trạng viêm đột ngột, tạm thời của tuyến tụy).
Chẩn đoán tiểu đường bất ngờ
Tuyến tụy sản xuất các hormone như insulin và glucagon giúp duy trì mức đường huyết khỏe mạnh. Khi tuyến tụy bị tổn thương, người bệnh thường có thể phát triển bệnh tiểu đường type 2, việc sản xuất các hormone này sẽ bị rối loạn. Nếu bạn đang kiểm soát cân nặng tốt và có một chế độ ăn uống lành mạnh, một chẩn đoán tiểu đường mới nên dẫn đến việc kiểm tra kỹ hơn tuyến tụy của bạn.
Điều tương tự cũng đúng đối với một người bệnh tiểu đường đột nhiên thấy bệnh của mình khó kiểm soát hơn, ngay cả khi họ đang thực hiện đúng mọi thứ. "Những thay đổi đột ngột về tình trạng tiểu đường mà không có lời giải thích rõ ràng, đó là những điều chúng tôi thấy có liên quan đến ung thư tụy", bác sĩ Hendifar nói.
Buồn nôn khi ăn thực phẩm giàu chất béo
Buồn nôn và nôn là những triệu chứng cần chú ý, đặc biệt nếu bạn ăn các loại thực phẩm nhiều chất béo. Do tuyến tụy sản xuất các enzyme giúp hệ tiêu hóa phân hủy chất béo, các bệnh lý ảnh hưởng đến tụy có xu hướng làm gián đoạn khả năng tiêu hóa chất béo của cơ thể, dẫn đến buồn nôn.
"Hamburger thường là tác nhân gây buồn nôn, bơ và các loại hạt cũng vậy, tất cả đều giàu chất béo", Hendifar nói thêm.
Sụt cân nhanh chóng
Bạn có thể dễ dàng cho rằng đó là do chế độ ăn kiêng của mình, đặc biệt nếu bạn đang tích cực giảm cân. Nhưng nếu bạn đang sụt cân, kèm các cơn đau lan tỏa như mô tả ở trên, có thể là do các vấn đề tiêu hóa liên quan đến ung thư hoặc bệnh lý tụy. Một nghiên cứu gần đây trên tạp chí Clinical and Translational Gastroenterology cho thấy trong số những người bị viêm tụy cấp, 24% đã giảm hơn 10% trọng lượng cơ thể một năm sau khi mắc bệnh.
Các vấn đề về tuyến giáp và một số tình trạng sức khỏe khác cũng có thể gây sụt cân nhanh hoặc không rõ nguyên nhân. Trong bất kỳ trường hợp nào, bạn cũng nên đi khám.
